Jeżeli pobór paliwa gazowego jest wyższy niż opisany, nie przysługuje dotacja na zakup i montaż nowego źródła ciepła, może być ona udzielona wyłącznie na termomodernizację budynku/lokalu mieszkalnego lub zakup i montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, przy spełnieniu pozostałych warunków programu. Piece gazowe mogą być źródłem ciepła dla każdego rodzaju instalacji grzewczej. Mogą zasilać grzejniki, zazwyczaj wodą o temp. 70-80°C, a także współpracować z instalacjami ogrzewania podłogowego albo ściennego, tzw. niskotemperaturowym. Podgrzewają też wodę użytkową do temperatury wyższej niż 70°C (chociaż nie zaleca W 2021 roku na wymianę pieca można było otrzymać 100% zwrotu kosztów kwalifikowanych brutto, co zostało powtórzone także w roku bieżącym. Starając się o dotacje w Poznaniu należy mieć na uwadze limity wysokości wsparcia finansowego, które obowiązują: 20 000 zł/lokal – dla wymiany pieca na pompę ciepła wraz fotowoltaiką Wymiana kotła gazowego – formalności Obecnie Prawo budowlane rozróżnia pojęcie remontu, do którego możemy zaliczyć wymianę kotła. Kotłownia jest kluczową częścią budynku i aby dostać pozwolenie na budowę, musimy przedstawić projekt instalacji gazowej oraz c.o. W przypadku wymiany kotła na nowy nie musisz uzyskiwać Najczęstszy sposób montażu pompy ciepła w nowych budynkach. Podczas montażu należy pamiętać o wyprowadzeniu powietrza zasilającego i wyrzutowego na zewnątrz budynku z odpowiednimi odległościami (tak, aby uniknąć recyrkulacji powietrza). Rozwiązanie tego typu stosowane jest najczęściej w sezonie poza grzewczym. Wymiennik pionowy czy poziomy. Jeśli chodzi o gruntowy wymiennik rurowy do pompy ciepła, istnieje wybór pomiędzy modelami poziomymi i pionowymi. Przyjmuje się, że należy je dobrać z uwzględnieniem powierzchni i typu gruntu, na którym zamontowano instalację. Wersje pionowe są polecane ze względu na wyższą wydajność działania i q3JLl. Rynek pomp ciepła rośnieW 2021 roku w UE sprzedaż pomp ciepła osiągnęła 2 mln sztuk. Jeżeli zestawimy tą liczbę z ambicjami KE to okazuje się, że podwojenie sprzedaży wymagałoby zainstalowania około 16,5 mln dodatkowych jednostek w ciągu najbliższych pięciu lat. Należy mieć na uwadze, że w tej chwili w Europie funkcjonuje około 15 mln tych urządzeń. Jest to olbrzymie wyzwanie, a czynnikiem, który pozwoli spełnić te założenia będzie konkurencyjność ogrzewania pompami ciepła względem innych źródeł ciepła. Zatem, ile obecnie kosztuje ogrzewanie pompą ciepła?Dane i założenia Żeby móc porównać koszty ogrzewania, należy przyjąć pewne założenia. W analizie przyjęto, że ogrzewany budynek ma powierzchnię 150 m2. Koszty prądu za kWh przyjęto w wysokości 0,70 zł/kWh (jest to średnia wartość taryfy G12w na 1 marca 2022 roku). Koszty przedstawione na wykresie są obliczone dla trzech typów budynków i pięciu poziomów efektywności pompy ciepła. Efektywność energetyczna to współczynnik, który określa ile kWh ciepła pompa ciepła wytwarza z jednej kWh energii elektrycznej. Przykładowo efektywność energetyczna równa 3,5 oznacza, że pompa ciepła produkuje 3,5 kWh ciepła z 1 kWh energii elektrycznej. Analizie poddano budynki istniejące, spośród których wyróżniono budynek bez termomodernizacji (170 kWh/m2rok), z częściową termomodernizacją (120 kWh/m2rok) i pełną termomodernizacją (70 kWh/m2*rok).Koszty eksploatacyjne pompy ciepła Średnie miesięczne koszty ogrzewania domu o powierzchni 150 m2 dla domu bez izolacji termicznej mieszczą się w zakresie od 595 zł do 372 zł. Dom z częściową termomodernizacją to zakres od 420 zł do 233 zł miesięcznie. W przypadku domu w pełni zaizolowanego koszty te to przedział między 204 zł a 136 zł. Oczywiście należy mieć na uwadze, że koszty maleją wraz ze wzrostem efektywności pompy ciepła, co jest widoczne na Konferencja prasowa Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła "PORT PC". PorównanieŚrednie miesięczne koszty ogrzewania analizowanych domków porównujemy z analogicznymi budynkami ogrzewanymi kotłem gazowym. Jak zauważa dr. Marek Miara z instytutu Fraunhofer ISE, w grudniu 2021 roku koszty ogrzewania kotłem gazowym były porównywalne do kosztów ogrzewania pompą ciepła o efektywności energetycznej na poziomie Ekspert dodał podczas konferencji prasowej PORTu PC, że biorąc pod uwagę obecną cenę gazu ziemnego, która kształtuje się na poziomie 0,30 zł/kWh, miesięczne koszty ogrzewania stają się znacznie większe, nawet jeżeli porównamy to z bardzo źle działającą pompą ciepła o efektywności Źródło: Konferencja prasowa Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła "PORT PC".Co będzie w kolejnych latach? Od początku przyszłego roku należy spodziewać się, że ceny gazu będą jeszcze wyższe. Przy założeniu, że cena gazu wyniesie 0,50 zł/kWh koszty ogrzewania kotłami gazowymi poszybują ą na jeszcze wyższy poziom. Przy tej cenie gazu, w przypadku analizowanego budynku miesięczne koszty ogrzewania wyniosłyby 1181 zł, 833 zł lub 486 zł odpowiednio dla budynku bez termomodernizacji, z częściową modernizacją i z pełną modernizacją. Na rysunku celowo nie zmieniono skali, żeby zobrazować skalę wzrostu kosztów Biorąc pod uwagę ceny gazu z grudnia 2021 roku oraz przy założeniu, że pompa pracuje z efektywnością równą oszczędności wynikające ze zmiany kotła gazowego na pompę ciepła wynoszą kilkanaście złotych miesięcznie. W obecnych warunkach (cena gazu: 0,30 zł/kWh) oszczędności sięgają około 88 zł miesięcznie przy budynku izolowanym, około 150 zł przy budynku częściowo zaizolowanym (budynek częściowo izolowany) oraz ponad 200 zł biorąc pod uwagę budynek bez izolacji. W przypadku wyższych cen gazu, miesięczne oszczędności (różnica kosztów między kotłem gazowym a pompą ciepła) mogą sięgać od 280 zł do prawie 700 zł. Należy zatem spodziewać się, że możliwość osiągnięcia oszczędności wpłynie pozytywnie na ambitne plany KE w kwestii instalacji ekologicznych źródeł ciepła, jakimi są pompy ciepłą. Tym bardziej, że wszystko wskazuje na to, że ceny gazu w kolejnych latach będą jeszcze wyższe. Jaka jest cena pompy ciepła 2022 z montażem? Jak wpływa na koszty ogrzewania i chłodzenia domu? 17 marca, 2022 | Coraz więcej konsumentów dopytuje o pompy ciepła. Cena gazu wzrasta, piece węglowe systematycznie wycofuje się z użytku – ogrzewanie domu lub firmy własną energią elektryczną z fotowoltaiki pozwoli ci uniezależnić się od podwyżek. Sprawdź, od czego zależy koszt inwestycji! Ile trzeba wydać, by w efekcie roczne koszty ogrzewania budynku spadły nawet o 75%? W firmie Da Vinci Green Energy montujemy powietrzne pompy ciepła – cena urządzenia to oczywiście nie wszystko. Trzeba do tego doliczyć montaż, przygotowanie infrastruktury (np. podłączenie do ogrzewania podłogowego), czasami również do systemu mixu energetycznego dołącza się również moduły fotowoltaiczne. Całkowity koszt kompletnej instalacji najczęściej mieści się w przedziale 20–50 tysięcy złotych. Jednak są przecież dofinansowania odnawialnych źródeł energii! Dzięki nim ostateczna cena pompy ciepła będzie odczuwalnie niższa. Pompy ciepła – cena urządzenia zależy od kilku podstawowych czynnikówCena pompy ciepła wynika z technologii. Jakie są rodzaje pomp ciepła?Szacowanie łącznego kosztu pomp ciepła zaczyna się od ustalenia mocyKoszt instalacji pompy ciepła. Ile trzeba zapłacić za montaż?Koszty eksploatacji pompy ciepła. Cena prądu ma tu decydujące znaczenieInwestycja w pompę ciepła z fotowoltaiką opłaca się najbardziejOgrzewanie domu pompą ciepła, cena użytkowania kotła gazowegoDzięki dofinansowaniom na pompy ciepła cena instalacji będzie znacznie niższa! Pompy ciepła – cena urządzenia zależy od kilku podstawowych czynników Rozstrzał cenowy jest bardzo duży, a bez podstawowego rozeznania w sprawie łatwo przepłacić. Dlatego w pierwszej kolejności wykonujemy kompleksowy audyt energetyczny i grzewczy budynku. Obliczenia i analizy mają na celu znalezienie najbardziej opłacalnej dla klienta pompy ciepła. Cena samego sprzętu zależy przede wszystkim od jego mocy. Wpływ na koszt urządzenia mają również: sprawność; wydajność; pobór prądu przez pompę ciepła; pokrycie zapotrzebowania na moc cieplną w budynku; polityka cenowa producentów pomp ciepła i stosowanych w nich komponentów; dodatkowe funkcjonalności. O jakości, a tym samym również cenie pompy ciepła świadczą współczynniki COP (coefficient of performance) i SCOP (seasonal coefficient of performance). Pierwszy z nich pokazuje, ile ciepła wytwarza urządzenie z 1 kW energii elektrycznej. Im wyższy, tym lepiej. To samo dotyczy drugiego z parametrów, związanego z efektywnością w całym sezonie grzewczym. W pompach ciepła do poprawy ich sprawności i funkcjonalności stosuje się następujące elementy: zintegrowane podgrzewacze elektryczne; moduły do przygotowania ciepłej wody użytkowej; wężownice do podłączenia dodatkowego źródła ciepła z zewnątrz; podzespoły do automatycznego odszraniania; dodatkowe powłoki osłaniające parownik; moduły Wi-Fi do obsługi na odległość; odwrócenie obiegu – zimą ogrzewanie pompą ciepła, a latem chłodzenie. Cena pompy ciepła wynika z technologii. Jakie są rodzaje pomp ciepła? Duże znaczenie ma również podstawowa zasada działania sprzętu, czyli to, z jakiego źródła pompa pobiera ciepło, przy przekazać je do wnętrza budynku. W Polsce najpopularniejsze są powietrzne pompy ciepła powietrze-woda oraz powietrze-powietrze. Pobierają energię cieplną z atmosfery, a potem przekazują ją do systemu grzewczego, w którym nośnikiem ciepła są odpowiednio woda lub powietrze. Alternatywnym rozwiązaniem są pompy ciepła gruntowe oraz systemy wodne. Takie urządzenia pobierają energię cieplną odpowiednio z ziemi i pobliskich zbiorników wodnych, podziemnych wód termalnych lub solanek. Dotarcie do nich wymaga wykonania głębokich odwiertów. Przez to instalacja gruntowej pompy ciepła jest droższa niż montaż powietrznego systemu grzewczego. Mowa o wartościach rzędu średnio 15 tys. zł. Wodna pompa ciepła również kosztuje kilkanaście tysięcy więcej (mowa o łącznej cenie z montażem) od urządzeń powietrznych. Szacowanie łącznego kosztu pomp ciepła zaczyna się od ustalenia mocy Do tego trzeba obliczyć dokładną powierzchnię i zapotrzebowanie na ciepło w domu lub innym budynku. W przypadku obiektów mieszkalnych o wysokim poziomie izolacji termicznej wynosi ono w granicach 50 W/m². Przy takim założeniu w domu o powierzchni 200 m² optymalne byłoby urządzenie o mocy 10 kW. Specjaliści z Da Vinci Green Energy radzą, aby unikać przewymiarowania instalacji. Pompy ciepła o wyższej wydajności niepotrzebnie zwiększają wydatki, a w umiarkowanych temperaturach często się włączają i wyłączają, co obniża ich żywotność. A to przecież inwestycja długoterminowa! Poniżej znajduje się poglądowy cennik pomp ciepła różnych producentów bez wskazywania konkretnych nazw i modeli. Chodzi o pokazanie, że ceny pomp ciepła typu powietrze-woda i powietrze-powietrze o zbliżonej mocy mogą się mocno różnić ze względu na dodatkowe wyposażenie. I czasami, ale nie zawsze, warto wydać więcej, a moc pompy ciepła to nie jedyne kryterium, według którego planuje się całą instalację. Oto zestawienie: 1,5 kW – 9700 zł; 2,0 kW – 6600–7500 zł; 2,2 kW – 6900 zł; 2,5 kW – 4500–7800 zł; 9 kW – 23000 zł; 16,5 kW – 42000 zł. Koszt instalacji pompy ciepła. Ile trzeba zapłacić za montaż? To zależy od wyboru pompy ciepła do ogrzewania obiektu. W przypadku urządzeń gruntowych oraz wodnych koszt wynosi co najmniej kilkanaście tysięcy złotych. Są jednak budynki, w których opłata za założenie i podłączenie pompy ciepła przekracza 40 tys. zł. Dokładną kwotę klient poznaje po zakończeniu audytu. Koszt montażu całego systemu zależy od: sposobu pozyskiwania ciepła przez pompę; warunków w obiekcie; typu ogrzewania (podłogowe, kaloryfery); budowy i liczby jednostek systemu (1 w pompach ciepła typu monoblok lub 2 w urządzeniach klasy split). Koszty eksploatacji pompy ciepła. Cena prądu ma tu decydujące znaczenie Rachunki za energię elektryczną to główny, w zasadzie jedyny, wydatek związany z długotrwałym użytkowaniem takiego systemu. Założenie pompy ciepła należy powierzyć autoryzowanemu specjaliście, ale przeglądy techniczne nie są konieczne do zachowania gwarancji producenta. Eksploatacja nie wymaga od użytkownika praktycznie żadnego wysiłku czy czynności konserwacyjnych. Inwestycja w pompę ciepła z fotowoltaiką opłaca się najbardziej Jak obniżyć koszt prądu? Produkując energię elektryczną samodzielnie! Najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie mix-u energetycznego z instalacją fotowoltaiczną pracującą razem pompą ciepła. Cena w takich przypadkach często może być negocjowana indywidualnie, bo klient zamawia więcej usług. Zakres cenowy robocizny też może być nieco mniejszy. Ogrzewanie domu pompą ciepła, cena użytkowania kotła gazowego Według specjalistów od instalacji grzewczych roczne koszty ogrzewania pompą ciepła nowoczesnego domu o powierzchni 200 m² z dobrą izolacją cieplną wynoszą 1500–2000 zł. A bilans może być korzystniejszy w przypadku kiedy fotowoltaika i magazyny energii prezentują najwyższą jakość. Ogrzewanie tego samego domu gazem kosztuje ok. 3000 zł na rok, a grzejnikami elektrycznymi – 6000 zł rocznie. Nawet 4 razy niższy koszt wynika z lepszej efektywności pomp ciepła. Poniżej kilka innych przykładów: starszy dom o powierzchni 160 m² – koszt ogrzewania gazem 3500 zł rocznie, po podwyżce na początku 2022 roku ok. 4900 zł rocznie. Eksploatacja pompy ciepła powietrze-woda z dodatkową grzałką będzie kosztować ok. 2500–3000 zł na rok; hotel, który za ogrzewanie płacił ok. 10 000 zł rocznie – po podwyżce cen gazu koszty ogrzewania wzrosłyby do 45–60 tysięcy na rok. Eksploatacja systemu grzewczego z pompą ciepła kosztowałaby ok. 7500 zł rocznie. Na wymianie ogrzewania można zaoszczędzić na wiele sposobów. Przede wszystkim dzięki dotacjom (o nich piszemy poniżej), ale też za sprawą programów poleceń producentów i monterów urządzeń. W Da Vinci Green Energy Klientom, którzy zamówią pompę ciepła, proponujemy 500 zł za każdą rekomendację. Jeśli polecisz nasze usługi więcej niż dwóm osobom, stawka wzrasta do 600 za każdego kolejnego Klienta, który przyjdzie od Ciebie! Dzięki dofinansowaniom na pompy ciepła cena instalacji będzie znacznie niższa! Rządowy program Czyste Powietrze pozwala ubiegać się o zwrot kosztów związanych z wymianą źródła ciepła podczas termomodernizacji budynku. Na powietrzną pompę ciepła możesz otrzymać do 14 100 zł, co w sprzyjających okolicznościach równa się nawet 100% ceny sprzętu grzewczego. Z kolei koszt wykonania instalacji możesz ująć w rozliczeniu poprawy efektywności cieplnej budynku. W ramach ulgi termomodernizacyjnej da się odliczyć do 53 tysięcy na osobę, czyli do 106 000 zł, jeżeli na zakup i montaż pompy ciepła w domu jednorodzinnym zdecydują się osoby wspólnie rozliczające się przed urzędem skarbowym. W Da Vinci Green Energy nie mamy żadnych wątpliwości, że opłaca się inwestować w pompy ciepła. Cena urządzeń oraz prac montażowych jest wprawdzie spora, ale dzięki niskim kosztom eksploatacyjnym zwróci się w 4–5, a maksymalnie 10 lat. Żywotność i bezobsługowość pomp ciepła sprawia, że inwestycje zaczynają się opłacać. Przekonasz się o tym po spojrzeniu na niskie rachunki oraz dzięki odczuwalnej poprawie czystości powietrza. Czekamy na kontakt z twojej strony! <— Powrót do BLOGA Wesołych oraz przede wszystkim zdrowych świąt Wielkanocnych 20213 kwietnia 2021Wskaźnik EK (energii końcowej budynku) – czym jest ten kwietnia 2021Ulga termomodernizacyjna polega na odliczeniu wydatków które poniesiemy realizując prace związane z termomodernizacja naszego jednorodzinnego budynku mieszkalnego. W poczet ulgi termomodernizacyjnej można zaliczyć np. wymianę starego węglowego pieca centralnego ogrzewania na kocioł gazowy lub chociażby zakup i montaż odnawialnych źródeł energii takich jak chociażby pompa ciepła lub według ustawy jest termomodernizacja ?Zgodnie z ustawą przedsięwzięciem termomodernizacyjnym jest:- Częściowa lub całkowita zamiana źródeł energii na źródła Modernizacja instalacji centralnego ogrzewania oraz podgrzewania wody użytkowej która przyczynia się do zmniejszenia zapotrzebowania na energię potrzebną do jej Modernizacja polegająca na zmniejszeniu strat energii pierwotnej ( czym jest Ep pisaliśmy tutaj ).- Wykonanie przyłącza technicznego do sieci w związku z likwidacja lokalnego źródła może skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej ?Ulga termomodernizacyjna jest dla osób, które są właścicielem lub współwłaścicielem domu można odliczyć w ramach ulgi termomodernizacyjnej ?Zgodnie z ustawą odliczeniu w ramach ulgi termomodernizacyjnej podlegają wydatki poniesione na materiały budowlane i urządzenia:- materiały budowlane wykorzystane do ocieplenia przegród budowlanych ( ściany, dach, fundamenty).- zbiornik na gaz płynny lub olej kocioł gazowy kondensacyjny wraz wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia kocioł olejowy kondensacyjny wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia przyłącze do sieci gazowej lub materiały wykorzystane do budowy instalacji grzewczej oraz instalacji ciepłej wody pompa ciepła wraz z materiały budowlane składające się na system wentylacji mechanicznej wraz z odzyskiem ciepła ( rekuperacja ) lub odzyskiem ciepła i kolektor słoneczny wraz z ogniwo fotowoltaiczne wraz z osprzętem- wydatki poniesione na ogrzewanie elektryczne np. te związane z instalacją ogrzewania na stolarka okienna i drzwiowa, w tym okna, okna połaci owe wraz z systemami montażowymi, drzwi balkonowe, bramy garażowe, powierzchnie przezroczyste które możemy odliczyć w ramach ulgi termomodernizacyjnej- wykonanie audytu energetycznego budynku przed realizacją przedsięwzięcia wykonanie analizy termograficznej wykonanie dokumentacji projektowej związanej z pracami ocieplenie przegród budowlanych w tym także płyt balkonowych lub wymiana stolarki zewnętrznej np.: okien, okien połaci owych, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych, bram garażowych, powierzchni przezroczystych wymiana elementów istniejącej instalacji ogrzewczej lub instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej lub wykonanie nowej instalacji wewnętrznej ogrzewania lub instalacji przygotowania ciepłej wody demontaż źródła ciepła na paliwo montaż pompy montaż montaż kotła gazowego montaż kotła olejowego montaż instalacji uruchomienie i regulacja źródła ciepła oraz analiza regulacja i równoważenie hydrauliczne skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej:- prace modernizacyjne związane z termomodernizacją dotyczą realizacji które zostaną zakończone w okresie 3 lat licząc od momentu końca roku podatkowego w którym dany podatnik poniósł pierwszy poniesione wydatki na termomodernizację są udokumentowane nie możemy skorzystać z ulgi na termomodernizację ?- Modernizacja została sfinansowana (dofinansowana) ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek Wydatki nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne lub uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu ordynacji jaki okres odlicza się ulgę termomodernizacyjna ?Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiony został wydatek. Jeżeli kwota odliczenia jest większa niż przychód podatnika za dany rok podatkowy to podlega odliczeniu w kolejnych latach nie dłużej jednak niż przez 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy można odliczyć w ramach ulgi termomodernizacyjnej ?Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000 złotych w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub stracimy prawo do ulgi termomodernizacyjnej ?W przypadku nie zrealizowania termomodernizacji w ustawowym okresie 3 lat podatnik jest obowiązany do zwrotu ulgi, co oznacza doliczenie kwot uprzednio odliczonych z tego tytułu do dochodu (przychodu) za rok podatkowy, w którym upłynął trzyletni termin. Ponadto podatnik, który po roku, w którym skorzystał z ulgi, otrzymał zwrot odliczonych wydatków na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jest obowiązany doliczyć odpowiednio kwoty uprzednio odliczone do dochodu (przychodu) w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zadawane pytanie ?Buduje nowy dom, czy mam prawo do skorzystania z ulgi na termomodernizację ?Z ulgi termomodernizacyjnej nie można korzystać w przypadku budynku będącego w termomodernizacyjna na wymianę pieca, fotowoltaikę, pompę ciepła – co można odliczyć?Ulga termomodernizacyjna polega na odliczeniu wydatków które poniesiemy realizując prace związane z termomodernizacja naszego jednorodzinnego budynku mieszkalnego. W poczet ulgi termomodernizacyjnej można zaliczyć np. wymianę starego węglowego pieca centralnego ogrzewania na kocioł gazowy lub chociażby zakup i montaż odnawialnych źródeł energii takich jak chociażby pompa ciepła lub KucharskiRobert Kucharski – bloger budowlany, influencer - specjalista branży budowlano instalacyjnej, od kilkudziesięciu lat związany z rynkiem budowlanym, prowadzący własną firmę lub remontujesz dom ? Zapraszam na mojego bloga, przeprowadzę Cię poprzez cały proces budowy Twojego domu, począwszy od planowania, projektu, poprzez budowę a na instalacjach skończywszy. Nasza pasja są następujące działy; ogrzewanie, wentylacja, rekuperacja oraz klimatyzacja. Na mojej stronie dowiesz się dlaczego warto zastosować konkretne rozwiązania budowlane, poznasz nowe urządzenia, znajdziesz obowiązujące cenniki lub katalogi, pobierzesz też projekty, certyfikaty, instrukcje i dokumentacje techniczne. Przeprowadzimy dla Ciebie testy urządzeń takich jak; podgrzewacz kocioł lub piec gazowy lub olejowy, klimatyzator, pompa ciepła oraz rekuperator. Przy okazji też poznasz opinie i oceny użytkowników którzy kupili i użytkują te urządzenia, jeżeli pragniesz to możesz też podzielić się swoją opinią lub zostawić komentarz na naszym blogu. Podpowiemy również gdzie kupić najtaniej urządzenia tak by cena zakupu była jak najbardziej dla Ciebie korzystna, napisz do nas a przygotujemy najlepszą cenę. Natomiast dzięki współpracy ze specjalistami takimi jak; hydraulik, instalator czy serwisant jesteśmy wstanie zaproponować tanio montaż kupionych urządzeń w atrakcyjnych cenach oraz późniejszy ich serwis w następujących miejscowościach Dębica, Pilzno, Ropczyce, Mielec, Tarnów, Jasło, Rzeszów. W pozostałych miejscowościach montaż i serwis za pomocą ekip danego producenta. Nasz wykonawca, serwisant i projektant uczestniczy w corocznych szkoleniach branżowych. Prowadzimy własny autoryzowany sklep, natomiast nasza hurtownia współpracuje bezpośrednio z producentami. Wymiana starego kotła na węgiel na pompę ciepła nie jest tak prosta, jak zastąpienie go innym kotłem. Trzeba wtedy rozwiązać problemy, których nie ma, gdy dom buduje się od razu z myślą o ogrzewaniu go pompą ciepła. Większość typowych pomp ciepła może podgrzewać wodę do temperatury najwyżej 55°C, i to przy względnie wysokiej temperaturze ośrodka będącego źródłem energii. Zapewnia ją grunt bądź zbiornik wodny, które już na niezbyt dużej głębokości nie zamarzają nawet w największy mróz. Jeżeli jednak źródłem ciepła ma być powietrze, to trzeba wiedzieć, że nie będzie łatwo zastąpić pompą ciepła stary kocioł na węgiel, jeśli w domu jest instalacja grzewcza z tradycyjnymi grzejnikami, bo ich wydajność okaże się wtedy znacznie za mała. Rozwiązaniem tego problemu przy wymianie kotła na pompę ciepła może być wykorzystywanie przy bardzo niskiej temperaturze grzałki elektrycznej zintegrowanej z pompą ciepła, ale wtedy trzeba się liczyć ze znacznie wyższymi rachunkami za prąd. Zwiększenie temperatury zasilania instalacji z 35°C (wystarczających przy ogrzewaniu podłogowym) do 55°C (niezbędnych w instalacji z grzejnikami) sprawia, że pobór energii przez pompę ciepła zwiększa się o 30-35%. Z tego względu zastąpienie pompą ciepła kotła na węgiel w starym domu warto rozważać w sytuacji, kiedy przechodzi on generalny remont, podczas którego może być wykonana niskotemperaturowa instalacja grzewcza, a dom będzie poddany termomodernizacji, dzięki której znacznie spadnie w nim zapotrzebowanie na energię do ogrzewania. Kocioł i pompa ciepła Jeżeli nie zamierzamy przeprowadzać większych zmian w instalacji grzewczej, możemy rozważyć zainstalowanie pompy ciepła bez rezygnacji z dotychczas używanego kotła. Warunkiem jest to, że nadaje się on do dalszej eksploatacji, co może być problemem, gdy jest to stary kocioł na paliwo stałe. Przeczytaj też: Zakaz używania kopciuchów - od kiedy w danym województwie Jeżeli z kotła rezygnujemy, a instalacja grzewcza wymaga zasilania wodą o wysokiej temperaturze, działanie pompy ciepła będzie wspomagać elektryczna grzałka. Choć oznacza to wyższy koszt ogrzewania w porównaniu z instalacją niskotemperaturową, różnica może nie być duża. Maksymalna moc cieplna jest potrzebna tylko przez krótki okres, gdy temperatura na zewnątrz spada poniżej -10°C, co na większości obszaru Polski oznacza tylko kilka dni w roku. Przez mniej więcej 30% sezonu grzewczego temperatura waha się między 0 a -10°C, a przez blisko 2/3 jest dodatnia. Wtedy instalacja zasilana tylko przez pompę ciepła powinna bez problemów zapewnić wymaganą temperaturę w pomieszczeniach - moc cieplna potrzebna przy 0°C na zewnątrz jest o połowę mniejsza niż przy -20°C. Teoretycznie działanie grzałki będzie potrzebne przez 1/3 sezonu, ale niewykluczone, że w praktyce ten okres będzie krótszy (w ostatnich latach zimy w wielu regionach naszego kraju były ciepłe). Tak czy inaczej, korzyści wynikające z zastosowania pompy ciepła są znaczne. Jak zdobyć dopłatę do instalacji pomp ciepła w domu Program Moje ciepło - dofinansowanie do pompy ciepła Dotacja od PGNiG na kocioł gazowy lub pompę ciepła Program "Czyste powietrze" - w 2022 r. najwyższa dotacja Z myślą o starych domach, w których instalacja grzewcza wymaga zasilania wodą o wysokiej temperaturze, producenci oferują rozwiązanie nazywane hybrydowym. Jest to zestaw, w którym zintegrowane są powietrzna pompa ciepła i kocioł gazowy. Moc pompy ciepła w takim zestawie jest dużo niższa niż wynikająca z maksymalnego zapotrzebowania budynku na ciepło, bo przy niskiej temperaturze na zewnątrz włącza się kocioł. Dzięki temu pompa ciepła jest tańsza. Pracą układu zarządza sterownik zaprogramowany tak, żeby zapewnić jak najniższy koszt ogrzewania (z uwzględnieniem cen energii elektrycznej i gazu). Koszt eksploatacji pompy ciepła w układzie hybrydowym z kotłem gazowym jest niższy niż w przypadku wspomagania działania pompy przez grzałkę elektryczną. Zalety pompy ciepła: nie zanieczyszcza powietrza - nie przyczynia się do powstawania smogu jest w pełni bezobsługowa zapewnia niski koszt ogrzewania Pompa ciepła - Czym ogrzewać dom Ograniczona temperatura Przekazywanie ciepła z ośrodka o niższej temperaturze do ośrodka o wyższej temperaturze (wody w instalacji jest możliwe dzięki temu, że w pompie ciepła zwiększa się ciśnienie w układzie obiegu płynu pośredniczącego w wymianie ciepła. Im wyższą temperaturę chce się uzyskać, tym większy wzrost ciśnienia musi zapewnić sprężarka. Ciśnienie nie może być jednak zbyt wysokie, choćby z powodu wytrzymałości podzespołów pompy ciepła. Trzeba też brać pod uwagę właściwości płynów dających się zastosować jako czynniki robocze w tego typu urządzeniach – płyn musi w całości odparować, odbierając ciepło, i skroplić się, oddając je, a jest to ściśle związane z temperaturą i ciśnieniem. I wreszcie, im wyższe ciśnienie wytwarza sprężarka, tym większą wykonuje pracę, także przeciwko siłom tarcia. Wysoki wzrost temperatury przekłada się więc na dużo większy pobór energii elektrycznej. Pompa ciepła zamiast kotła - problem zbyt małych grzejników Instalacje do współpracy z kotłami na paliwo stałe zwykle projektowano tak, żeby moc cieplną grzejników potrzebną do ogrzewania pomieszczeń w najzimniejszym okresie osiągnąć, zasilając je wodą o temperaturze blisko 90oC, bo daje to gwarancję bezproblemowego – bez wykraplania się pary wodnej ze spalin – działania tego typu kotłów. Poza tym dzięki wysokiej temperaturze zasilania grzejniki mogą mieć względnie małe rozmiary, więc instalacja jest tańsza. Dowiedz się więcej o pompach ciepła Jak działa pompa ciepła - jak przekazywane jest ciepło? Jak dobrać rodzaj i moc pompy ciepła do nowego domu Współczynniki COP i SCOP - efektywność i wydajność pompy ciepła Czy pompa ciepła samodzielnie ogrzeje dom? Jakie są koszty ogrzewania domu pompą gruntową i powietrzną? Pompa ciepła split czy monoblok - czym się różnią? Natomiast typowa powietrzna pompa ciepła do gdy temperatura powietrza będącego jej źródłem ciepła spadnie poniżej zera, może nie być w stanie zapewnić temperatury zasilania nawet na poziomie 50oC. Grzejniki, których wielkość dobrano przy założeniu zasilania ich wodą o temperaturze 90oC, na pewno okażą się wtedy za małe. Pojedynczy człon (tak zwane żeberko) bardzo popularnego kiedyś grzejnika żeliwnego T-1, zasilany wodą o typowych dla instalacji ze starymi kotłami parametrach 90/70oC, w pomieszczeniu z temperaturą 20oC generuje moc cieplną 140 W. Przy parametrach 55/45oC jest to już tylko 59 W, co oznacza, że po wymianie kotła na pompę ciepła potrzeba by było blisko dwa i pół razy więcej członów. A gdyby chcieć zasilać instalację wodą o temperaturze 35oC, przy której pompa ciepła uzyskuje bardzo wysoką efektywność, grzejniki trzeba by było zwiększyć aż siedmiokrotnie (moc cieplna pojedynczego członu T-1 spada wtedy do 20 W), co w wielu przypadkach zapewne okazałoby się niewykonalne. Wymiana grzejników to kosztowna inwestycja, którą warto przeprowadzić tylko wtedy, gdy jest niezbędna z powodu ich złego stanu. Lecz jeśli się nadają do dalszej wieloletniej eksploatacji, lepiej poszukać innego rozwiązania problemu ich niedostatecznej wydajności. QUIZ: sprawdź co wiesz o pompie ciepła Pompa ciepła to w gruncie rzeczy zupełnie inne urządzenie niż kocioł grzewczy. Jednak może go z powodzeniem zastąpić. Dobierając pompę musimy jednak wykazać się bardzo dużą starannością, a przede wszystkim dobrze zrozumieć na czym polega jej odmienność. Tym bardziej, że remontowany dom narzuca pewne specyficzne warunki, które po prostu musimy uwzględnić. Z artykułu dowiesz się: Dlaczego warto zainstalować pompę ciepła? Z jakich elementów składa się system grzewczy z pompą ciepła? Czym różni się popa ciepła od kotła? Jakie dolne źródło ciepła wybrać? Jak działają pompy powietrze/woda? Co warto wiedzieć o pompach gruntowych? Jak duże powinno być źródło dolne? Jakie źródło górne wybrać? Co warto wiedzieć o tradycyjnych grzejnikach? Czy do pomp ciepła montuje się specjalne grzejniki? Czy pompa ciepła poprawnie współpracuje z ogrzewaniem podłogowym? Jak dużej mocy pompy ciepła będziemy potrzebować? Jak uzyskać dopłatę do pompy ciepła? Pompa ciepła i kocioł to zupełnie różne urządzenia grzewcze. Oba wprawdzie realizują ten sam cel – dostarczają ciepło do wnętrz – ale sama zasada ich działania jest odmienna. Bynajmniej nie chodzi o czysto teoretyczne różnice, którymi przeciętny użytkownik może się w praktyce nie przejmować. Wręcz przeciwnie, bo właśnie skutkiem tych odmienności jest konieczność dostosowania całej instalacji grzewczej do specyfiki pomp ciepła. Tylko wówczas będzie ona działać w sposób naprawdę ekonomiczny, zapewniając bezkonkurencyjnie niską cenę ciepła. Wymaga to nie tylko wiedzy, ale także przełamania pewnych nawyków w sposobie myślenia i postępowania. Najkrócej mówiąc, dobór parametrów pompy ciepła wymaga znacznie większej staranności, niż w przypadku kotła. Ponadto niektóre rozwiązania, które sprawdzały się bardzo dobrze w instalacji z kotłem, w przypadku pompy mogą być źródłem problemów i psuć działanie całości. Jednak warto podjąć ten wysiłek, bo przejście na ogrzewanie pompą oznacza wiele korzyści. Dlaczego warto zainstalować pompę ciepła? Na początek warto przedstawić kilka zasadniczych korzyści, wynikających z zastąpienia kotła pompą. Pokażemy tu główne zalety skłaniające do takiej zmiany. Nie będzie to jednak pełna lista, gdyż więcej dokładniejszych informacji podamy w dalszej części artykułu. Prawdą jest, że pompa ciepła może być tańsza w eksploatacji, niż jakiekolwiek inne urządzenie grzewcze, łącznie z uważanymi przez lata za najtańsze kotłami na węgiel. Za pompą ciepła przemawia dużo więcej, niż nadzieja na tanie ogrzewanie. Ogromną zaletą jest jej całkowita bezobsługowość. Jedyne, co musi zrobić użytkownik, to ustawić na regulatorze pożądaną temperaturę we wnętrzach. Prawidłowo skonfigurowana przez fachowca automatyka odpowiada za resztę, zapewniając wybraną temperaturę w pomieszczeniach, a równocześnie dbając o utrzymanie rachunków na jak najniższym poziomie. Bezobsługowość pompy uwalnia nas od konieczności stałego wykonywania wielu uciążliwych czynności. W tym przypadku, warto zrobić porównanie z kotłami na paliwa stałe, bo to przede wszystkim z nimi pompy będą konkurować przy wymianie. Kotły gazowe bywają wprawdzie tak że zastępowane pompami ciepła, jednak robi się to znacznie rzadziej. Pompa jest atrakcyjna przede wszystkim dla tych, którzy wykorzystują gaz płynny (propan) z przydomowego zbiornika, a nie gaz ziemny z sieci. Generalnie z powodu dość wysokich kosztów gazu płynnego i dużej zmienności jego cen. Pompa ciepła niczego nie spala, ani nie emituje zanieczyszczeń fot. De Dietrich Względem kot łów na paliwa stałe, różnica komfortu obsługi pompy jest ogromna. Nawet jeżeli weźmiemy pod uwagę nowoczesne kotły z podajnikiem paliwa, a nie te prostsze zasypowe. Każdy kocioł na węgiel czy pelety wymaga przecież uzupełniania paliwa i nawet, jeżeli robimy to tylko raz na kilka dni, to i tak worki z opałem trzeba przynieść. Są przy tym ciężkie, standardowy worek węgla waży 25 kg, peletu zaś 20 kg. Dla wielu, nieco słabszych fizycznie osób, to naprawdę dużo. A trzeba sobie zdawać sprawę, że młodsi się nie robimy i z wiekiem problem będzie narastał. Ponadto obsługa kotła na paliwo stałe wymaga jego regularnego czyszczenia, wynoszenia popiołu i rozpalania, co też oznacza sporo nieprzyjemnej (brudnej) pracy. Pompa ciepła jest urządzeniem całkowicie czystym. Nie tylko w tym sensie, że niczego nie spala i nie emituje zanieczyszczeń do atmosfery. Zupełnie czyste jest te ż jej bezpośrednie otoczenie, w którym nie ma popiołu, pyłu węglowego itp. Daje to możliwość zupełnie innego wykorzystania dotychczasowej kotłowni. Staje się ona bowiem pomieszczeniem całkiem czystym, w którym z powodzeniem możemy urządzić pralnię, spiżarnię, czy nawet łazienkę. Chociaż tak naprawdę zmiana może być niemal dowolna, gdyż pompa ciepła wcale nie musi stać w miejscu dawnego kotła. Pompa może być umieszczona np. w garażu, a nawet jako tzw. monoblok, na zewnątrz budynku. Niezależnie od wybranego wariantu najwięcej miejsca zajmie zbiornik (ciepłej wody użytkowej), który trzeba umieścić gdzieś w przestrzeni ogrzewanej. Jednostka wewnętrzna pompy ciepła jest wielkości pojedynczej szafki kuchennej, a w wersji monoblok nie potrzeba jej wcale fot. Gree Czystość pompy ciepła ma te ż wymiar globalny, bo to urządzenie ekologiczne, które nie emituje zanieczyszczeń, a większość ciepła, które z niej pozyskujemy, to energia odnawialna. Bilans wpływu na środowisko można jeszcze poprawić wykorzystując prąd z własnej mikroelektrowni fotowoltaicznej i/lub korzystając z tzw. zielonej taryfy za prąd. Wówczas dostawca energii gwarantuje, że wytworzona ona została z użyciem źródeł odnawialnych. Warto przy tym zauważyć, że korzystając z PV możemy w pewnym stopniu uniezależnić się od dostawcy prądu i znacznie obniżyć rachunki za ogrzewanie. Z jakich elementów składa się system grzewczy z pompą ciepła? Każdy system grzewczy z pomp ą ciepła, niezależnie od jej rodzaju, składa się z trzech zasadniczych części: źródła dolnego, czyli elementu otoczenia (powietrze, grunt, woda), z którego pochodzi zdecydowana większość ciepła trafiającego ostatecznie do budynku; pompy ciepła, która przekształca pozyskane z otoczenia tzw. ciepło niskotemperaturowe na postać możliwą do wykorzystania w celu ogrzewania wnętrz. Najczęściej jest to podgrzewanie wody w obiegu tak żeby miała 35–55°C; źródła górnego, którym jest instalacja grzewcza wewnątrz budynku, czyli system służący przekazywaniu ciepła do wnętrz. Może składać się z grzejników ściennych, ogrzewania podłogowego lub innego płaszczyznowego, znacznie rzadziej z układu nadmuchu ciepłego powietrza. Częścią źródła górnego są też rurociągi, pompy obiegowe, zawory i inne elementy służące właściwej dystrybucji ciepła. Pompę powietrzną można bez problemu założyć właściwie na każdej działce fot. THERMOSILESIA W przypadku ogrzewania pompą ciepła na te trzy części zawsze trzeba patrzeć łącznie i tak naprawdę wszystkie są ważne. Jednak szczególną pozycję ma źródło dolne. Stanowi bowiem pierwszy element w tym swoistym łańcuchu, polegający na czerpaniu, przetwarzaniu i oddawaniu energii. Jeśli źródło dolne będzie niewydolne, to dwa kolejne elementy w tym układzie po prostu nie będą w stanie prawidłowo działać. To trochę tak jak z ze studnią, zestawem hydroforowym i instalacją wodociągową. Jeżeli w studni nie będzie dość wody, to na nic się nie zda choćby wzorowa jakość pozostałych komponentów. Czym różni się popa ciepła od kotła? Kocioł do działania potrzebuje paliwa. Spalanie polega na uwolnieniu zawartej w opale energii chemicznej i to ono jest najważniejsze. Tak długo jak będziemy dostarczać właściwe paliwo w wymaganej ilości, tak długo będzie mógł działać kocioł. Jego moc zależeć będzie przy tym właśnie od dostępnej ilości paliwa, a sprawność od tego, czy uda się uzyskać optymalne warunki jego spalania. Rodzaj instalacji grzewczej w budynku (podłogówka, grzejniki) ma drugorzędne znaczenie. Nawet w przypadku kotłów gazowych kondensacyjnych i tradycyjnych różnica sprawności, wynikająca z obniżenia temperatury wody w obiegu nie przekracza kilkunastu procent, a dla kotłów na paliwa stałe nie występuje w ogóle. Przy tym kocioł zawsze jest w stanie osiągnąć swą moc maksymalną. W przypadku pompy ciepła sytuacja jest zupełnie inna i podstawą ich pracy zawsze jest źródło dolne. Dokładniej mówiąc – wystarczająca ilość ciepła, którą można z niego pozyskać. Jeśli ten strumień ciepła będzie zbyt mały lub temperatura źródła dolnego nadmiernie spadnie, to pompa się wyłączy, a cały system grzewczy przestanie działać. Sama zmiana pompy na inną, o wyższej mocy nominalnej, nic zaś nie da, jeżeli źródło dolne pozostanie to samo. Je również musimy wówczas powiększyć lub znaleźć sposób na podniesienie jego temperatury. Pompy powietrze/woda zdominowały rynek. Sprzedaje się ich obecnie więcej, niż wszystkich pozostałych rodzajów pomp razem wziętych fot. SAS Przypominając przywoływaną już analogię z pompą w studni – to tak, jakby z tej samej studni, w której brakuje wody, próbować pozyskać jej więcej, wymieniając pompę na mocniejszą. Oczywiście, taka pompa przez krótki czas może dostarczyć nieco więcej wody, lecz ostatecznie jeszcze szybciej wyczerpie jej zasoby. W przypadku pompy ciepła, efekt może być bardzo podobny, co najlepiej widać w przypadku urządzeń gruntowych, które korzystają przecież ze ściśle wyznaczonego źródła dolnego. Większa moc pompy oznacza intensywniejszy odbiór ciepła ze źródła dolnego. Jeżeli jego zasoby energii będą zbyt małe, może się okazać, że w środku sezonu zostało ono całkiem wyziębione i pompa po prostu nie może już go dostarczać, my zaś zostajemy bez ogrzewania. W przypadku pompy ciepła, druga zasadnicza kwestia to temperatura po stronie źródła górnego, czyli temperatura wody w obiegu Dokładniej mówiąc, chodzi przede wszystkim o różnicę temperatury pomiędzy źródłem dolnym i źródłem górnym. Im większa będzie ta różnica, tym pompa będzie musiała wykonywać większą pracę. Przekłada się to na spadek jej sprawności, a w większości przypadków również mocy grzewczej. Generalnie moc pompy ciepła nie jest wartością stałą. Korzystna jest więc jak najwyższa temperatura źródła dolnego oraz jak najniższa źródła górnego (temperatura wody w obiegu). Jakie dolne źródło ciepła wybrać? To z jakiego elementu otoczenia pompa będzie pobierać ciepło jest sprawą zasadniczą dla samych warunków jej działania, osiąganej sprawności itp. Jednak w praktyce musimy brać pod uwagę także wiele innych czynników. W końcu celem nie jest stworzenie idealnych warunków funkcjonowania pompy, ale dobrze działającego ogrzewania konkretnego budynku. Musimy przy tym liczyć się z warunkami charakterystycznymi dla konkretnego domu i działki, a także utrzymać koszty inwestycji w rozsądnych granicach. Jakie możliwości wyboru źródła dolnego wchodzą w ogóle w grę? Powietrze zewnętrzne może zasilać w ciepło tzw. powietrzną pompę ciepła. Taka pompa wyposażona jest w wymiennik ciepła i wentylator (lub wentylatory), o bardzo dużej wydajności, przetłaczający je w ogromnej ilości kilku tysięcy m3 /h. W ciągu ostatnich kilku lat właśnie te pompy zdominowały rynek Gruntowy kolektor poziomy to zakopane na głębokości 1,5–2,0 m wężownice z rur wypełnionych płynem niezamarzającym. Tradycyjnie nazywa się go solanką, choć w rzeczywistości to wodny roztwór glikolu propylowego (gliceryny), etylowego lub alkoholu etylowego. Płyn krąży w rurach, oddając ciepło pobrane z gruntu w wymienniku pompy. Kolektory pionowe również składają się z rur wypełnionych płynem niezamarzającym, ale umieszczone są one w głębokich na nawet ponad 100 m pionowych odwiertach. Kolektor ziemny w systemie z bezpośrednim odparowaniem to inny wariant kolektora poziomego. Tu w gruncie układa się miedziane rury, w który nie krąży płyn niezamarzający, lecz bezpośrednio gazowy czynnik roboczy pompy. W ten sposób zostaje wyeliminowany jeden z wymienników (pomiędzy „solanką” a czynnikiem roboczym pompy), co przekłada się na wzrost sprawności całego układu (wyższy współczynnik COP). Dwie studnie (czerpna i zrzutowa) umożliwiają wykorzystywanie wód podziemnych. Temperatura takich wód jest wysoka, wynosi zwykle 10–15°C. To wyjątkowo dobry nośnik ciepła, gdyż z jej niewielkiej objętości możemy odebrać bardzo dużą ilość energii. Z pierwszej studni (czerpnej) zasysamy wodę, przepływa ona przez wymiennik pompy ciepła i ochłodzona trafia do studni zrzutowej. Bardzo często jednak wykorzystanie wód gruntowych jest trudne lub wręcz niemożliwe. Na większości działek nie ma ich wystarczającej ilości. Jeżeli zaś już są, to ich skład powoduje powstawanie dużej ilości osadów w wymienniku oraz samej studni zrzutowej, co rychło prowadzi do jej niewydolności. Kolektor w kształcie spirali umożliwia ograniczenie zakresu prac ziemnych. Jednak ostatecznie ważna jest i tak objętość gruntu, z którego odbieramy ciepło fot. Rehau Kolektory poziome na dnie zbiornika wodnego przypominają gruntowy kolektor poziomy. Jednak stały kontakt z wodą, która jest świetnym nośnikiem ciepła, gwarantuje bardzo wysoką sprawność takiego układu. Nie ma przy tym znaczenia sam skład wody, gdyż ta nie jest przepompowywana. Na niewielu działkach, niestety, możemy dysponować zbiornikiem wodnym. Nie zapominajmy jednak nigdy, że to nie instalacja po stronie źródła dolnego jest faktycznym źródłem ciepła. Jest nim sam element otoczenia, taki jak powietrze lub grunt. Ilość pozyskiwanego ciepła zależy od jego wielkości i temperatury. Instalacja po stronie dolnego źródła jest tak naprawdę tylko swoistym wymiennikiem ciepła. Nigdy nie da go więcej, niż ilość faktycznie zgromadzona w dolnym źródle. Dlatego, np. samo gęstsze ułożenie rur w gruncie nic nam nie da, zaś osiągi powietrznej pompy ciepła zawsze będą bardzo mocno uzależnione od chwilowej temperatury powietrza zewnętrznego. Jak działają pompy powietrze/woda? Pompy czerpiące ciepło z powietrza zewnętrznego zdominowały rynek. Obecnie sprzedaje się ich więcej, niż wszystkich pozostałych rodzajów pomp razem wziętych. To one są siłą napędową całego tego rynku. Trzeba przyznać, że pompy typu powietrze/woda mają wiele zalet, które przesądziły o ich rynkowym sukcesie. Nie są jednak pozbawione wad i żeby dokonać świadomego wyboru, powinniśmy wiedzieć również o ich słabych stronach. Na tle innych rodzajów pompy powietrzne najbardziej wyróżnia fakt, że nie trzeba dla nich wykonywać instalacji po stronie źródła dolnego. Tę zastępuje wymiennik ciepła i wentylator przetłaczający powietrze. Z samego powietrza możemy zaś korzystać bez ograniczeń. W efekcie wykonanie kompletnej instalacji z pompą powietrzną kosztuje kilka, a częściej kilkanaście tysięcy zł mniej niż wersji z kolektorami gruntowymi bądź odwiertami. Jednak w przypadku remontowanego domu, jeszcze ważniejszy niż niskie koszty inwestycji może okazać się znikomy zakres prac, które trzeba wykonać na zewnątrz. Jednostkę zewnętrzną pompy powietrznej (lub całą pompę typu monoblok) wystarczy bowiem ustawić przy ścianie budynku. Nie trzeba zaś robić, wykopów ani odwiertów, nie ma też specjalnych ograniczeń co do sposobu zagospodarowania działki. Dla właścicieli już zagospodarowanych posesji to zasadniczy argument. Mało kto z nich decyduje się na rozkopanie kilkuset metrów kwadratowych ogrodu i trawnika (kolektor poziomy) lub wpuszczenie na posesję samochodu z wiertnicą (odwierty). Ten drugi wariant jest wprawdzie mniej inwazyjny, bo odwierty nie zajmują dużej powierzchni, ale prace i tak są uciążliwe. Nie można też zapominać, że na małych działkach ułożenie kolektorów poziomych jest po prostu niemożliwe, a pompę powietrzną możemy założyć właściwie na każdej posesji. Niestety, decydując się na czerpanie ciepła z powietrza musimy liczyć się z pewnymi wadami tego rozwiązania. Po pierwsze, sprawność, a zwykle również moc pompy ciepła wyraźnie spada wraz z obniżaniem się temperatury powietrza zewnętrznego. Kłopot w tym, że to przecież w okresie siarczystych mrozów potrzebujemy największej mocy grzewczej! Trzeba jednak od razu uprzedzić, że różne modele pomp są na to wrażliwe w odmiennym stopniu. Niektóre, nieliczne wprawdzie, są w stanie utrzymać nominalną moc grzewczą nawet przy -20°C, inne zaś w tych warunkach osiągną mniej niż połowę mocy nominalnej. We wszystkich zaś wyraźnie odczuwalny będzie spadek sprawności. Należy tu jeszcze dodać, że pompy powietrzne są w stanie działać do pewnej temperatury zewnętrznej. Na szczęście obecnie jest to chyba najczęściej -20°C, czasem -15°C To wszystko nie znaczy jednak, że słabe wyniki przy pracy na dużym mrozie muszą dyskwalifikować konkretny model. Wszystko zależy od tego, czy rzeczywiście jej działanie będzie nam potrzebne np. przy -15°C. Niejednokrotnie bowiem instalacje grzewcze z pompą ciepła buduje się jako tzw. biwalentne, czyli z dwoma źródłami ciepła. Tym drugim mogą być grzałki elektryczne, elektryczny kocioł, czy wreszcie już posiadany kocioł. Układy biwalentne omówimy w podrozdziale o niezbędnej mocy pompy. Ich charakterystyka jest ważna, tym bardziej, że to właśnie w starszych budynkach ich stosowanie jest najbardziej uzasadnione, Co warto wiedzieć o pompach gruntowych? Pompy wykorzystujące ciepło pochodzące z gruntu jeszcze do niedawna dominowały na naszym rynku. Obecnie ustępują pola urządzeniom powietrznym. Dzieje się tak dlatego, że te ostatnie mocno udoskonalono, a są one przy tym tańsze i łatwiej je założyć – ze względu na brak instalacji po stronie źródła dolnego. Nie zmienia to jednak faktu, że pompy gruntowe mają nad nimi wyraźną przewagę w czasie większych mrozów. Dysponują bowiem źródłem dolnym o stabilnych parametrach i dość wysokiej temperaturze. Generalnie, nawet kolektor poziomy ma zawsze lekko dodatnią temperaturę, natomiast odwierty pionowe mogą mieć aż +15°C. Co najważniejsze, temperatura ta utrzymuje się także wtedy, gdy na zewnątrz panuje -20°C. Ma to tę ważną konsekwencję, że w czasie siarczystych mrozów zwykle trzeba podnieść temperaturę wody w obiegu żeby utrzymać komfort we wnętrzach. W układzie z pompą gruntową pogorszy to nieco sprawność. Lecz nie będzie to tak wyraźne, jak w przypadku pompy powietrznej. Po prostu grunt jest zawsze źródłem dolnym o znanej, przewidywalnej temperaturze. Pompy gruntowe mają łatwiejsze zadanie niż powietrzne, bo w ich przypadku temperatura źródła dolnego prawie się nie zmienia fot. Stiebel Eltron Dlatego szczególnie w tych częściach kraju, gdzie zimy bywają bardziej srogie, a duże mrozy utrzymują się przez dłuższy czas, pompy gruntowe zyskują na atrakcyjności. Po prostu bezpieczniej jest nieco inaczej konfigurować ogrzewanie, jeżeli mieszkamy w okolicach Suwałk, czy Białegostoku niż Szczecina. Wprawdzie przez większość sezonu dobra pompa powietrzna będzie sobie satysfakcjonująco radzić w każdej lokalizacji, jednak w sytuacjach skrajnych wersja gruntowa okaże się pewniejszym wyborem. Wykorzystanie gruntu jako źródła dolnego, chociaż wiąże się ze znacznymi nakładami na etapie inwestycji, oznacza zwykle nieco niższe koszty wieloletniej eksploatacji. Czy w ostatecznym rachunku będzie to opłacalne nie sposób z góry przesądzić. Każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy. Warto jednak w tym miejscu dodać, że pompy gruntowe lepiej nadają się do zasilania tańszym prądem w tzw. nocnej taryfie (G12, G12W). W ich przypadku temperatura źródła dolnego nie zmienia się bowiem w zależności od pory doby. Pompa pracuje więc z taką samą sprawnością również w godzinach nocnych. Natomiast pompy powietrzne działając w nocy muszą wykorzystywać chłodniejsze powietrze niż za dnia. To z kolei negatywnie odbija się na ich sprawności. Różnica jest szczególnie wyraźna wiosną i jesienią, bo wówczas temperatura za dnia sięga nawet +10°C, a nocą zbliża się do 0°C. Jak duże powinno być źródło dolne? W przypadku pomp powietrznych, w ogóle nie dotyczy nas problem doboru wielkości źródła dolnego. Jest to niewątpliwie ogromna zaleta tego rodzaju urządzeń. Natomiast w przypadku pomp gruntowych właściwe zwymiarowanie instalacji po stronie źródła dolnego jest sprawą zasadniczą. Jeżeli tu zostanie popełniony znaczny błąd, to cały system grzewczy będzie po prostu niewydolny i nie da się go łatwo poprawić. Generalnie lepsze jest źródło dolne zbyt duże, niż zbyt małe. Główny problem polega wówczas na tym, że za takie powiększenie ponad miarę przyjdzie nam więcej zapłacić. Jednak w pewnych okolicznościach lepiej jest już wykonać nieco większe źródło dolne, niż wynikałoby z przyjęcia typowych wartości. Z zastrzeżeniem jednak, że dotyczy to sytuacji, gdy pompa ciepła jest jedynym źródłem ciepła w budynku. Jeżeli budujemy układ biwalentny, czyli z drugim, konwencjonalnym źródłem ciepła, to przewymiarowywanie nie ma uzasadnienia. W najgorszym razie to drugie źródło będzie pracować nieco dłużej. Kiedy jednak warto zdecydować się na nieco większe źródło dolne: preferujemy utrzymywanie w budynku nieco wyższej temperatury niż standardowe 20°C. Każdy stopień więcej oznacza kilkuprocentowy wzrost zapotrzebowania na ciepło; obliczenia strat ciepła wykonano niezbyt dokładnie, podejrzewamy większy wpływ mostków cieplnych itp. Trzeba uprzedzić, że tego rodzaju obliczenia zwykle są niezbyt dokładne i straty ciepła okazują się niedoszacowane; przyjęto optymistyczną wartość wydajności cieplnej gruntu, a ta zmienia się w czasie np. wraz z wahaniami poziomu wód gruntowych. Zawsze pamiętajmy, że moc źródła dolnego musimy dopasować do mocy wybranej pompy ciepła, a tę do strat ciepła faktycznie charakteryzujących budynek. Wracamy tu więc do wspomnianej na początku artykułu ścisłej zależności pomiędzy tymi trzema elementami Rodzaj gruntu Wydajność cieplna [W/m2 ] Czas pracy pompy 1800 godz./rok Czas pracy pompy 2400 godz./rok Suchy, niespoisty 10 8 Wiglotny piaszczysty 20-30 16-24 Nasączony wodą 40 32 Wydajność cieplna gruntu zmienia się przy tym w bardzo szerokim zakresie, zależnie od jego rodzaju. Jako przykład można podać wartości uwzględnione w normie EN 15450:2007. Widać od razu, że zasadniczą sprawą jest stopień nasączenia gruntu wodą. Ponadto warto wiedzieć, że w tej normie europejskiej umieszczono wartości wprost wzięte z niemieckiej wytycznej VDI 4640, opracowanej przez Związek Inżynierów Niemieckich. Nasze warunki klimatyczne są zaś nieco trudniejsze od niemieckich, szczególnie we wschodniej części kraju. Dlatego rozsądne wydaje się ostrożne podejście i przyjmowanie mniej optymistycznych wartości. Choćby dłuższego czasu pracy pompy (2400 h/rok). Jak jednak te wytyczne zastosować w praktyce? Na przykład jeżeli mamy pompę o mocy cieplnej 10 kW i współczynniku COP 4, to znaczy, że 2,5 kW mocy pobierane jest z sieci, a pozostałe 7,5 kW z gruntu (10 kW : 4 = 2,5 kW). Zakładając, że grunt zapewni nam 15 W/m2 , na kolektor będziemy musieli przeznaczyć ok. 500 m2 działki (7500 W : 15 W/m2 = 500 m2 ). Bardziej skomplikowane jest wyznaczenie potrzebnej głębokości i liczby odwiertów. Tu kluczowa jest budowa geologiczna, bo wydajność cieplna 1 m odwiertu wynosi od 25 do 80 W/m. Przy czym – ze względu na sam uzysk ciepła – lepszy jest układ z głębokimi, lecz nielicznymi odwiertami. Temperatura gruntu od głębokości ok. 15 m zasadniczo nie zmienia się już w zależności od pory roku. Na tej głębokości mamy zwykle 10 do 15°C. W większości miejsc temperatura rośnie przy tym wraz z głębokością. Tu ujawnia się już bowiem wpływ ciepła pochodzącego z wnętrza Ziemi. Wyjątkiem są miejscowe pozostałości wiecznej zmarzliny, na które można trafić np. w okolicach Suwałk. Tam głębokie warstwy gruntu potrafią mieć bardzo niską temperaturę. Jednak w normalnych warunkach głębokie odwierty są najlepsze, bo temperatura pierwszych 5 czy nawet 10 m od poziomu terenu zimą jest niższa, niż głębokich warstw. W układzie z wieloma płytkimi odwiertami, płyn niezamarzający traci część ciepła właśnie w tej strefie. Ostatecznie o tym, jak głębokie odwierty warto wykonać, decydują możliwości techniczne i koszt prowadzenia tych prac. Jakie źródło górne wybrać? Wiemy już, że jeżeli patrzeć tylko na warunki pracy pompy ciepła, to wewnątrz budynku najlepsza byłaby niskotemperaturowa instalacja grzewcza. Powinno więc to być ogrzewanie podłogowe lub inne płaszczyznowe. W takim układzie udaje się bowiem nawet w czasie dużych mrozów utrzymywać temperaturę wody w obiegu nie wyższą niż 35°C. Oczywiście, pod warunkiem, że straty ciepła nie są zbyt duże i ogrzewanie podłogowe jest wystarczająco wydajne W praktyce jednak sytuacja jest znacznie trudniejsza. Większość starszych, remontowanych obecnie budynków ma bowiem instalacje grzewcze zbudowane z wykorzystaniem grzejników ściennych. Wykonanie w nich podłogówki zwykle nie wchodzi zaś w grę. Najczęściej więc to samą pompę ciepła oraz pozostałe elementy systemu grzewczego trzeba dopasować do cech grzejników, które już są w pokojach. Ewentualnie, można pomyśleć o ich wymianie na inne grzejniki, które lepiej poradzą sobie przy niższej temperaturze wody w obiegu. Co warto wiedzieć o tradycyjnych grzejnikach? Moc cieplna grzejnika ściennego zależy od temperatury: wody zasilającej; wody powracającej; panującej w pomieszczeniu. Dlatego w katalogach zawsze podaje się ją, uwzględniając te 3 parametry. Moc grzejnika może wynosić np. 900 W przy parametrach 75/65/20°C (temperatura wody na zasilaniu/temperatura wody na powrocie/temperatura powietrza w pomieszczeniu). Jednak w dawnych instalacjach często projektowano znacznie wyższą temperaturę wody jako maksymalną. Mogło to być nawet 90/70/20°C, w bardzo starych domach właśnie takie wartości przyjmowano jako standardowe, szczególnie w układach grawitacyjnych (bez pompy), z zasypowymi kotłami na węgiel. Po wymianie kotła na pompę ciepła – tak wysoka temperatura wody jest po prostu niemożliwa do uzyskania. Za standard w przypadku pomp ciepła w układach z grzejnikami uznaje się 55°C na zasilaniu oraz 50°C na powrocie. Nawet specjalne tzw. pompy wysokotemperaturowe uzyskują zwykle do 70°C. Pompa ciepła to stosunkowo uniwersalne urządzenie - współpracuje z wieloma modelami grzejników fot. Daikin Nie zawsze musi to jednak oznaczać, że ogrzewanie pompą ciepła będzie niewydolne. Po pierwsze, z założenia maksymalna temperatura wody w obiegu jest potrzebna jedynie bardzo krótko, tylko gdy temperatura zewnętrzna spada do ok. -20°C. W praktyce zaś tak duże mrozy trwają krótko i choćby w tym czasie ogrzewanie nie było w pełni wydolne, to możemy tego w ogóle nie odczuć. Po drugie, w wielu domach przez lata straty ciepła zmniejszano, wymieniając okna na nowe, docieplając ściany itp. W efekcie tak naprawdę nie potrzeba już pełnej, pierwotnie projektowanej mocy ogrzewania. Po trzecie, dawne instalacje, zarówno kotły, jak i grzejniki, dobierano z pewnym nadmiarem. Szczególnie wyraźnie widać to w przypadku ogrzewania kotłami na węgiel, w przypadku których całkiem rozsądnie zakładano, że nie będą one przecież pracować z pełną mocą przez cały czas. W przypadku urządzeń zasypowych, byłoby to nierealne. Natomiast pompa ciepła, jako sprzęt bezobsługowy, faktycznie jest w stanie działać w sposób ciągły Trzeba się jednak liczyć z tym, że moc typowych grzejników znacznie spadnie, gdy będą zasilane mniej gorącą wodą przygotowywaną przez pompę. O ile typowy grzejnik płytowy przy temperaturze zasilania i powrotu 75/65°C osiągał moc 900 W, to przy obniżeniu jej do 55/50°C zapewni już tylko ok. 500 W. Natomiast przy 45/40°C osiągnie zaledwie 300 W. Różnice są więc zasadnicze i przejście z zasilania grzejników przez kocioł na pompę ciepła będzie wymagać albo używania jakiegoś dodatkowego źródła ciepła w okresie większych mrozów, albo modernizacji całej wewnętrznej instalacji grzewczej. Specjalne grzejniki Niektóre rodzaje grzejników znacznie lepiej niż wersje typowe radzą sobie z ogrzewaniem wnętrz, gdy temperatura wody w obiegu jest niska. To przede wszystkim grzejniki z obiegiem powietrza wymuszonym dzięki pracy wentylatorów, zaprojektowane specjalnie z myślą o niskotemperaturowych instalacjach grzewczych. Drugą grupę stanowią tzw. klimakonwektory, zbudowane dość podobnie, w których wentylatory umożliwiają też efektywne chłodzenie pomieszczeń, gdy w obiegu krąży ochłodzona woda. Sposób działania jest tu dość prosty, bo ruch powietrza wywołany przez wentylatory wydatnie poprawia wymianę ciepła pomiędzy grzejnikiem i jego otoczeniem. W praktyce jednak grzejniki tego rodzaju powinny być bardzo wysokiej jakości. Ich wentylatory muszą być bardzo ciche i powinny mieć funkcję automatycznej regulacji obrotów, w zależności od wymaganej w danej chwili mocy. Warto jednak rozważyć ich zastosowanie, bo założenie takich wersji zamiast typowych grzejników umożliwia rzeczywiście efektywną pracę systemów niskotemperaturowych Ogrzewanie podłogowe a pompa ciepła W części domów, w których zdecydujemy się na wymianę kotła na pompę ciepła, będzie ogrzewanie podłogowe. W końcu zaczęło się ono upowszechniać w naszym kraju już jakieś 20 lat temu. W niektórych budynkach uda się też wykonać ogrzewanie podłogowe, ewentualnie inne płaszczyznowe, w ramach remontu. Najczęściej wówczas, gdy wymieniana jest cała konstrukcja podłogi oraz jej izolacja, np. gdy była to drewniana podłoga na legarach. Są jednak także rozmaite rozwiązania systemowe, pozwalające wykonać wodne ogrzewanie podłogowe jako znacznie lżejsze i cieńsze, niż typowy wariant z wylewką grubą na 6 cm lub więcej. Jeżeli możliwe jest wykonanie ogrzewania podłogowego, to naprawdę warto je zrobić. Podłogówka umożliwia utrzymanie bardzo niskiej temperatury wody w obiegu, a więc i najlepsze warunki pracy pompy fot. Ecopol-System Jeśli z jakichś względów ogrzewanie podłogowe nie wchodzi w grę, a chcemy stworzyć jak najlepsze warunki do pracy pompy, to warto zainteresować się ogrzewaniem sufitowym i ściennym. Jako płaszczyznowe również jest ono niskotemperaturowe. Wariant sufitowy ma przy tym tę zaletę, że sufit zwykle nie jest niczym zasłonięty. Ponadto obniżenie sufitu np. o 3 cm nie powinno zepsuć funkcjonalnie pomieszczeń. Trzeba jeszcze przestrzec przed wykonywaniem układów mieszanych, czyli z podłogówką i grzejnikami, na potrzeby pomp ciepła. Robi się je wręcz powszechnie w domach ogrzewanych kotłami i działają tam całkiem nieźle. Jednak w przypadku zasilania ogrzewania przez pompę ciepła jest to zdecydowanie złe rozwiązanie. Polega bowiem na tym, że kocioł przygotowuje wodę o stosunkowo wysokiej temperaturze, właściwej do zasilania grzejników. Następnie część wody jest mieszana z tą już ochłodzona, powracającą do kotła, i wówczas zasila podłogówkę. Jednak zastosowanie takiego układu mieszającego wraz z pompą ciepła spowoduje, że pompa będzie musiała podgrzewać całą wodę do wysokiej temperatury, a dopiero potem część z niej zostanie niejako sztucznie schłodzona. Bardzo negatywnie odbije się to na sprawności pompy, nie będzie efektu jej współpracy z ogrzewaniem niskotemperaturowym. Jak dużej mocy pompy ciepła będziemy potrzebować? Moc grzewcza pompy powinna być na tyle duża, żeby była ona w stanie pokryć zapotrzebowanie budynku na ciepło. Tu trzeba jednak od razu poczynić zasadnicze zastrzeżenie. Pompa musi pokryć całość strat ciepła tylko wówczas, jeżeli ma być jedynym źródłem ciepła w budynku. jeżeli będzie wspomagana innym źródłem ciepła – grzałkami elektrycznymi, elektrycznym kotłem lub dogrzewaczem wody, jakimkolwiek innym kotłem, czy wreszcie kominkiem, to jej moc może być niższa. Moc takiego skojarzonego układu powinien dobrać dobry fachowiec, bo znaczenie ma np. czy oba urządzenia grzewcze mogą działać równocześnie i ich moce się sumują (np. pompa i dogrzewacz elektryczny), czy może źródła ciepła działają alternatywnie. W tym drugim wariancie pompa działa do pewnej granicy temperatury zewnętrznej, np. -7°C, natomiast po jej przekroczeniu pompa się wyłącza i całość ogrzewania zapewnia już tylko konwencjonalne źródło. Taki układ najczęściej spotyka się w domach, w których pozostawiono dotychczasowy kocioł i całą współpracującą z nim instalację, a pompę ciepła dodano jako nowe źródło ciepła. Moc pompy nie jest wartością stałą, zmienia się w zależności od temperatury źródła dolnego i górnego fot. Galmet Jeszcze raz przypomnijmy, że dobierając pompę ciepła musimy uwzględnić nie tylko jej moc nominalną podaną przez producenta, ale przede wszystkim moc rzeczywiście uzyskiwaną przy takiej temperaturze źródła górnego i dolnego, jaka faktycznie występuje w naszym przypadku. Moc pomp powietrze/woda bywa bowiem podawana przy temperaturze zewnętrznej +2°C, a nawet +7°C, co do warunków zimowych ma się po prostu nijak. Jednak szanujący się producenci udostępniają pełną informację o parametrach pomp, zarówno z uwzględnieniem temperatury źródła dolnego, jak i górnego. Jeżeli takich informacji brak, to powinien tobyć dla nas sygnał ostrzegawczy, że najwyraźniej nie ma się czym chwalić. Ponadto pompa, która naprawdę dobrze radzi sobie przygotowując wodę grzewczą o temperaturze 35°C, może mieć słabe wyniki podgrzewając ją do 55°C. Dlatego urządzenie zawsze trzeba dobierać precyzyjnie z myślą o konkretnym budynku. Wymagana jest bez porównania większa dokładność niż przy doborze kotła. Z tego też względu nie podajemy jakichś przybliżonych wartości potrzebnej mocy. Tego rodzaju uproszczenia mogą prowadzić do zasadniczych błędów w doborze. Zawsze, kiedy planujemy zastąpić kocioł pompą lub dodać ją jako drugie źródło ciepła, obowiązkowym elementem całego przedsięwzięcia powinno być wykonanie audytu energetycznego przez fachowca. Określi on jak duża moc grzewcza jest potrzebna i czy da się ją obniżyć rozsądnymi działaniami termomodernizacyjnymi. Jak uzyskać dopłatę do pompy ciepła? Pompy ciepła to urządzenia niewątpliwie kosztowne. Przy tym w ich przypadku związek pomiędzy ceną i mocą nominalną jest bardzo wyraźny. Nie bez racji też producenci mają w ofercie cały wachlarz modeli, jedynie nieznacznie różniących się mocą, np. 5; 7; 9; 12; 16 kW. W przypadku kotłów stopniowanie mocy jest znacznie mniej dokładne, a różnice cen w zależności od mocy są często symboliczne – szczególnie w przypadku urządzeń gazowych. Sama pompa ciepła typu powietrze/woda o mocy 9 kW kosztuje przynajmniej ok. 20 000 zł, jednak najczęściej ceny są znacznie wyższe, bliższe 30 000 zł. Chociaż trzeba uprzedzić, że zróżnicowanie jest bardzo duże. Same pompy gruntowe kosztują dość podobnie, jednak w ich przypadku instalacja po stronie dolnego źródła to wydatek kolejnych kilkunastu tysięcy złotych. Dofinansowywany element Podstawowy poziom dofinansowania Podwyższony stopień dofinansowania Max

wymiana pieca gazowego na pompę ciepła