The Nobel Peace Prize ( Swedish and Norwegian: Nobels fredspris) is one of the five Nobel Prizes established by the will of Swedish industrialist, inventor and armaments (military weapons and equipment) manufacturer Alfred Nobel, along with the prizes in Chemistry, Physics, Physiology or Medicine and Literature.
2023 r. przyznane! Przyznano już wszystkie Nagrody Nobla w 2023 r. Komisja noblowska wyróżniła 11 osób — siedmiu mężczyzn i cztery kobiety. W dziedzinach takich jak fizyka, chemia czy medycyna tradycyjnie nagradzano grupy badaczy. Pierwszy raz od pięciu lat przyznano indywidualną nagrodę w dziedzinie ekonomii.
Nagroda Nobla przyznawana jest już od 117 lat. Powołana w testamencie Alfreda Nobla, wynazlazcy dynamitu, ma dłuższą tradycję niż jakiekolwiek naukowe wyróżnienie. Jest też starsza niż amerykańskie Oskary. Pierwsze „Noble” rozdano niewiele później niż pierwsze (nowożytne) medale olimpijskie. Warto przyjrzeć się, skąd pochodzi ta niezwykła idea.
W roku rosyjskiej inwazji na Ukrainę trudno się dziwić, że Pokojowa Nagroda Nobla przypadła trzem podmiotom z Europy Wschodniej, którym nie po drodze z panującymi reżimami. Nagrodzono, po pierwsze, Alesia Bialackiego, człowieka niezwykle odważnego, ofiarnego, a jednocześnie skromnego i potrafiącego patrzeć na swój los z dystansem
Pokojowa Nagroda Nobla dla Lecha Wałęsy była wydarzeniem szeroko komentowanym, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Oczywiście, zupełnie inaczej patrzyli na nią przywódcy PRL, którzy
Nagroda Nobla to zaszczyt, którym co roku wyróżniane są wybitne osobistości w różnych dziedzinach. Szwedzka Nagroda Nobla zapisała się w historii sześciorga osób z Polski. Wśród wyróżnionych Polaków prym wiodą laureaci literackiej Nagrody Nobla: Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz oraz Wisława Szymborska.
NtYAm. Komitet Noblowski podał nazwiska tegorocznych laureatów Pokojowej Nagrody Nobla. Laureatami zostało dwoje dziennikarzy, których doceniono za wysiłki na rzecz ochrony wolności słowa. Komitet Noblowski uhonorował w tym roku Pokojową Nagrodą Nobla dwoje dziennikarzy: Marię Ressę oraz Dmitrija Muratowa. Zostali oni docenieni za „wysiłki na rzecz ochrony wolności słowa, która jest warunkiem wstępnym demokracji i trwałego pokoju”. W uzasadnieniu Komitet Noblowski podkreślił, że Maria Ressa wykorzystuje wolność słowa, aby ujawnić nadużycia władzy, stosowanie przemocy i rosnący autorytaryzm w swoim rodzinnym kraju, Filipinach. „W 2012 r. współtworzyła Rappler, firmę zajmującą się dziennikarstwem śledczym. Jako dziennikarka i dyrektor generalna Rapplera, Ressa pokazała, że jest nieustraszoną obrończynią wolności słowa. Rappler skupił krytyczną uwagę na kontrowersyjnej, morderczej kampanii antynarkotykowej reżimu Duterte” - czytamy. Z kolei Dmitrij Muratow od dziesięcioleci bronił wolności słowa w Rosji w coraz trudniejszych warunkach. „W 1993 r. był jednym z założycieli niezależnej gazety »Nowaja Gazieta«. »Nowaja Gazieta« publikowała krytyczne artykuły na tematy dotyczące korupcji, przemocy policyjnej, bezprawnych aresztowań, oszustw wyborczych i »fabryk trolli« używanych przez rosyjskie siły zbrojne zarówno w Rosji, jak i poza nią” - podkreślił Komitet Noblowski. twitter Nagrody Nobla 2021. Lista laureatów Przypominamy, że poznaliśmy już zdobywców trzech nagród Nobla. W poniedziałek zdobywcą nagrody w dziedzinie medycyny zostali David Julius i Ardem Patapoutian. Dzień później ogłoszono nazwiska zdobywców Nobla z fizyki. Zostali nimi Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann i Giorgio Parisi. W środę laureatem Nobla z chemii zostali Benjamin List i David MacMillan. W czwartek nagroda Nobla w kategorii literatury została przyznana Abdulrazakowi Gurnahowi za jego „bezkompromisowe i współczując zgłębianie skutków kolonializmu i losów uchodźców”. Czytaj też:Przedweekendowy QUIZ z wiedzy ogólnej. Tak trudnych pytań jeszcze nie było!
Dalajlama XIV i Lech Wałęsa. Fot. PAP/EPA Nagrody Nobla przyznawane są od 1901 roku w dziedzinie chemii, fizyki, medycyny lub fizjologii i literatury; Pokojowa Nagroda Nobla przypada tym, którzy w ocenie Norweskiego Komitetu Noblowskiego wykonali "najlepszą pracę na rzecz braterstwa między narodami, likwidacji lub redukcji stałych armii oraz za udział i promocję stowarzyszeń pokojowych". Alfred Nobel, szwedzki wynalazca i przemysłowiec, ustanowił nagrody nazwane od jego nazwiska swym testamentem, w którym, w 1895 roku, przeznaczył na nie 94 proc. wszystkich swych aktywów. W roku 2012 kapitał nagród noblowskich wart był 337 mln euro. Nobel nie wyjaśnił w swym testamencie, dlaczego ustanowił nagrodę za działalność na rzecz pokoju. Według Norweskiego Komitetu Noblowskiego na jego światopogląd i ostateczne decyzje miała wielki wpływ przyjaźń z hrabiną Berthą Kinsky von Chinic und Tettau. była ona zaledwie przez tydzień sekretarką Nobla, zanim wyszła za mąż za hrabiego Artura von Suttnera, ale pozostała na zawsze jego przyjaciółką i korespondowała z nim aż do śmierci. Bertha von Suttner była pacyfistką i jej poglądy miały w znacznym stopniu wpłynąć na Nobla. Pokojowa Nagroda Nobla ze względu na polityczne konotacje wyborów, których dokonuje, zgodnie z wolą fundatora nagrody, norweski Komitet Noblowski, bywa przedmiotem kontrowersji. Ponadto, w odróżnieniu od noblowskich wyróżnień przyznawanych w innych kategoriach, Nagroda Pokojowa przyznawana jest za stosunkowo niedawne osiągnięcia, a w pewnym sensie również, jako zachętą do kontynuowania wysiłków, czy też polityki na rzecz pokoju. Niektórzy naukowcy skłaniają się ku nieco innemu wytłumaczeniu decyzji Nobla o ustanowieniu nagrody pokojowej. W 1888 roku brat Alfreda, Ludvig Nobel zmarł w Cannes i francuski dziennik, pomyliwszy go z bratem, opublikował artykuł pod tytułem "Zmarł handlarz śmierci". Dalej autor tekstu napisał: "Dr Alfred Nobel, który wzbogacił się wynajdując sposoby zabijania ludzi szybciej, niż kiedykolwiek wcześniej, zmarł wczoraj". Alfred Nobel miał być wstrząśnięty takim podsumowaniem jego osiągnięć i miał postanowić, że zostanie zapamiętanym w inny sposób. Znaczna fortuna przyszłego twórcy nagrody pokojowej miała swe źródła nie tylko w 350 patentach przyznanych mu za liczne wynalazki, w tym dynamit, ale też była pochodną udanych inwestycji we wspólne przedsięwzięcie jego braci Ludviga i Roberta, którzy eksploatowali złoża ropy u wybrzeży Morza Kaspijskiego. Nobel założył też 90 fabryk broni. Pokojowa Nagroda Nobla ze względu na polityczne konotacje wyborów, których dokonuje, zgodnie z wolą fundatora nagrody, norweski Komitet Noblowski, bywa przedmiotem kontrowersji. Ponadto, w odróżnieniu od noblowskich wyróżnień przyznawanych w innych kategoriach, Nagroda Pokojowa przyznawana jest za stosunkowo niedawne osiągnięcia, a w pewnym sensie również, jako zachętą do kontynuowania wysiłków, czy też polityki na rzecz pokoju. Ostatnio skrytykowana została decyzja o przyznaniu jej w ubiegłym roku Unii Europejskiej. Komitet uznał, że Unia zasłużyła na wyróżnienie, ponieważ od 60 lat decydująco przyczynia się do procesu pokoju, pojednania, demokracji i praw człowieka w Europie. Decyzję tę zaskarżył norweski prawnik Fredrik Heffermehl. Zrzeszające 320 organizacji pozarządowych Międzynarodowe Biuro Pokoju w Genewie również zaapelowało do Fundacji Noblowskiej w Sztokholmie o niewypłacanie Unii Europejskiej Pokojowej Nagrody Nobla, gdyż "nagroda została przyznana niezgodnie z prawem". Fundacja Noblowska w Sztokholmie orzekła jednak, że Pokojowa Nagroda Nobla dla UE została przyznana zgodnie z regułami. Wiele Pokojowych Nagród Nobla, zwłaszcza przyznanych politykom, było źródłem kontrowersji, między innymi wyróżnienia dla Icchaka Rabina, Szimona Peresa, Jasera Arafata, Henry'ego Kissingera, Ala Gore'a, a niedawno też dla prezydenta USA Baracka Obamy (2009). Krytykowano też nieprzyznanie nagród takim osobom jak Eleanora Roosevelt, Vaclav Havel, Jan Paweł II, Corazon Aquino, Irena Sendler, czy Gandhi, który nominowany był do Pokojowego Nobla w 1937, 1938, 1939, 1947 oraz tuz przed śmiercią w styczniu 1948 roku. Po przyznaniu wyróżnienia UE coraz częściej pojawiają się propozycje zreformowania komitetu, którego członkowie są zazwyczaj byłymi politykami, nominowanymi przez norweski parlament. Krytycy norweskiego Komitetu Noblowskiego argumentują, że wybór jego członków jest odzwierciedleniem wpływów, jakie posiadają poszczególne partie. Sposobem na odpolitycznienie składu komitetu i zapewnieniu mu większej niezależności byłoby nominowanie członków, którzy są ekspertami w sprawach stosunków międzynarodowych. W 2011 roku, w artykule dla norweskiego dziennika "Aftenposten" wnuk jednego z braci Alfreda Nobla, Michael Nobel skrytykował zjawisko, które nazwał upolitycznieniem Nagrody Pokojowej, argumentując, że bywa ona przyznawana niezgodnie z ostatnią wolą jej fundatora. Pokojowa Nagroda Nobla jest jedynym noblowskim wyróżnieniem wręczanym w Oslo (10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla). Nie jest do końca jasne, dlaczego jej fundator zażądał, aby ta właśnie nagroda była wręczana w Norwegii. Według Komitetu Noblowskiego Alfred Nobel mógł dokonać takiego wyboru, ponieważ Norwegia nie miała, w odróżnieniu od Szwecji, tradycji militarystycznych, a ponadto pod koniec XIX wieku norweski parlament zaangażował się w wysiłki na rzecz rozwiązywania międzynarodowych konfliktów poprzez mediacje i arbitraż w ramach działań Unii Międzyparlamentarnej, skupiającej deputowanych z wszystkich demokracji parlamentarnych. Marta Fita-Czuchnowska (PAP)
Autentyczne przykłady użycia w piśmie i mowie zgromadzone w Korpusie... Maitri" (po hindusku: miłość); tych od Siostry Teresy z Kolombo (pokojowa nagroda Nobla, umieralnie dla konających z głodu): "Zrozummy się: Ruch MAITRI nie...... znanych Polaków w świecie mijającego stulecia. I że kiedyś dostanie pokojową Nagrodę obchody Sierpnia, które - jak każde - potrzebują personalnych symboli, mogą...... Reuters, AFP)UE zasługuje na Nobla?Unia Europejska zasługuje na Pokojową Nagrodę Nobla, ponieważ dzięki niej Europa z kontynentu nękanego wojnami stała się...... prawa dla kolorowych (za co w 1964 r. King otrzymał pokojową Nagrodę Nobla) jest dniem czynu społecznego. Tysiące wolontariuszy sprzątają parki i ulice...... prezydentem, który opuścił granice Stanów Zjednoczonych, pierwszym prezydentem, który otrzymał pokojową Nagrodę Nobla, pierwszym prezydentem, który zakupił samolot dla rządu USA, dając w...... wszystkie poświęcenia zostaną nagrodzeni wolnością - mówił, odbierając w 1994 r. Pokojową Nagrodę które o nim napisano, a jest ich kilkadziesiąt, nie...... Białoruś), jako minister spraw zagranicznych w gabinecie Icchaka Rabina otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Nigdy jednak nie wygrał wyborów w swym g...... Nagrody NoblaByły prezydent Czech Vaclav Havel ma szansę otrzymać pokojową Nagrodę Nobla. Wśród 194 kandydatów zajmuje wysoką lokatę, twierdzą czeskie media, powołując...... czasie "burzy i naporu", a potem w latach 80., i pokojową Nagrodę Nobla, i słynną debatę telewizyjną z Miodowiczem, i Okrągły Stół, i...... w glorii wrócił na ziemie palestyńskie. W 1994 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Dwa lata później Palestyńczycy wybrali go na Betlejem...... przed nim i po nim, tak uczciwie nie zapracował na Pokojową Nagrodę Nobla. Uważam osobiście, że to jemu w głównej mierze zawdzięczamy zmiany...... Ali Szakurirad, jeden z uczestników demonstracji. Protestującym wsparcia udzieliła laureatka pokojowej Nagrody Nobla Szirin deputowani oskarżyli konserwatystów o "torowanie drogi wrogom...... postępu w przestrzeganiu praw człowieka, a szczególnie od uwolnienia laureatki Pokojowej Nagrody Nobla, pani Aung San Suu Kyi, przywódczyni zgoda UE...... związku z tym 58-letnia Aung San Suu Kyi, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla, zostanie zwolniona z aresztu domowego, w którym przebywa od maja...... Likudu, polityka drugiej gildy Mosze Kacawa. Kandydatura Szimona Peresa, laureata pokojowej Nagrody Nobla, upadła tylko dlatego, że Peres identyfikowany jest z pojednawczą polityką...... a siebie obwołał jej Oslo - podczas ceremonii przyznania Pokojowej Nagrody Nobla, z izraelskim ministrem spraw zagranicznych Szimonem Peresem i premierem Izraela...... karać terrorystów, lecz zwalczać przyczyny złaSzirin Ebadi, laureatka ubiegłorocznej Pokojowej Nagrody Nobla, uważa, że karanie tych, którzy są odpowiedzialni za zamachy terrorystyczne...... Shunryu Suzuki, JidduKrishnamurti czy Chogyam Trungpa a także laureat pokojowej NagrodyNobla: Dalajlama oraz ich europejscy i amerykańscy wyznawcy,popularyzatorzy i naśladowcy...... ale wszyscy Żydzi byli ofiarami - mówił wczoraj Elie Wiesel, laureat pokojowej Nagrody Nobla, były więzień nazistowskich obozów koncentracyjnych. Wypowiedział te słowa podczas uroczystej...... Polanki niewątpliwie byłoby znacznie bliżej: " Ponieważ Lech Wałęsa jest laureatem Pokojowej Nagrody Nobla, niezręcznie mu patronować organizacjom o charakterze paramilitarnym. Zlecił mi więc...
W Brukseli informacja o Nagrodzie Nobla wywołała radość pomieszaną z zaskoczeniem. Są tak wielkie, że nie wiadomo, kto ma odebrać nagrodę w Oslo. Początkowo wydawało się, że wybór zostanie dokonany między dwiema osobami: przewodniczącym Rady Europejskiej Hermanem Van Rompuyem i przewodniczącym Komisji Europejskiej Jose Barroso. Ale bardzo szybko do akcji wkroczył niezwykle ambitny szef Parlamentu Europejskiego. – W imieniu Parlamentu Europejskiego z niecierpliwością oczekujemy, razem z innymi instytucjami UE, odbioru nagrody w Oslo – oświadczył Martin Schulz, zanim ktokolwiek inny zaczął rościć sobie prawa do odgrywania głównej roli w czasie zaplanowanej na grudzień uroczystości. Na razie trudno też odpowiedzieć na pytanie, na co pójdą pieniądze z nagrody. Za tydzień odbywa się w Brukseli szczyt UE, być może będzie to okazja do dyskusji w gronie szefów rządów 27 państw UE. Życzenie Alfreda Nobla Zdaniem Norweskiego Komitetu Noblowskiego UE zasługuje na Pokojową Nagrodę, gdyż instytucji tej udało się to, co zawsze w historii uchodziło za rzecz niemożliwą, a mianowicie zapewnienie Europie wielu dekad pokoju, stabilizacji i prosperity. W uzasadnieniu podkreślono to w sposób szczególnie dobitny: „Norweski Komitet Noblowski pragnie zwrócić uwagę, że największym osiągnięciem Unii jest skuteczna walka o pokój, pojednanie, demokrację i prawa człowieka. UE spełnia stabilizującą rolę w przekształceniu Europy z kontynentu wojennego w pokojowy”. Jest więc w uzasadnieniu przypomnienie, że pojednanie w Europie jest rzeczywistością od 1945 roku. Mowa jest też o tym, że Francja i Niemcy prowadziły w przeszłości na przestrzeni 70 lat trzy wojny, a dzisiaj wojna pomiędzy tymi krajami jest niemożliwa. Do zasług Unii Komitet zalicza jej rozszerzenie na południe kontynentu w latach 80. oraz przyjęcie w dwie dekady później szeregu krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Mowa jest o bliskiej perspektywie członkostwa Serbii oraz dalszej – Turcji. I na koniec rzecz istotna z formalnego punktu widzenia. Uprzedzając krytyczne pytania, czy twórca nagrody Alfred Nobel życzyłby sobie przyznania nagrody instytucji międzynarodowej takiej jak Unia Europejska, członkowie Komitetu głoszą, że byłby zachwycony, gdyż, jak piszą, działalność UE odpowiada idei „braterstwa narodów” oraz jest ona w „pewnym sensie kongresem pokojowym” , których to kryteriów użył Nobel w swym testamencie. Taka jego interpretacja wywołała sporo kontrowersji. W mediach wielu państw unijnych pojawiły się głosy, że idea uhonorowania UE jest jak najbardziej słuszna, ale zbyt oportunistyczna, gdyż tego rodzaju uznanie potrzebne jest zdecydowanie bardziej tym wszystkim, którzy walcząc o pokój i pojednanie, narażają się na ryzyko represji. Takich kandydatów w tym roku nie brakowało, aby wymienić chociażby parę kubańskich dysydentów: Oswaldo Paya i Yoani Sanchez. UE potrzebna światu Komitet zadecydował inaczej, co jest tym bardziej zdumiewające, iż jego członkami są obywatele kraju, którego trzy czwarte ludzi nie chce nic słyszeć o członkostwie w UE. Wielu z nich jest zdania, że Unia Europejska jest instytucją niedemokratyczną, oddaloną znacznie od zwykłych obywateli. UE dostaje Nobla w chwili, gdy przeżywa największy kryzys w swej historii, i w tym kontekście decyzję komitetu z Oslo oceniać można jako ostrzeżenie na przyszłość. Tym bardziej że nie brak krytyków, dla których UE jest negatywnym wzorem biurokratycznej machiny odwróconej plecami od ważnych problemów rzeczywistości, czego dowodem przebieg kryzysu strefy euro. Za to Komisja UE koncentruje się na takich sprawach, jak likwidacja tradycyjnych żarówek. W pierwszych reakcjach unijni politycy podkreślali wartość nagrody dziś, gdy coraz więcej osób kwestionuje przyszłość europejskiego projektu. – Pokazuje, że w tym trudnym czasie Unia Europejska pozostaje inspiracją dla krajów i ludzi na całym świecie i że międzynarodowa społeczność potrzebuje silnej Unii Europejskiej – powiedział Jose Barroso. Docenienie z zewnątrz jest zaskakujące dla unijnych przywódców, którzy sami wydają się tracić wiarę w europejskie idee. O tym, że Unia rozwija się metodą wzlotów i upadków i po kryzysach przychodzą czasy świetności, przypomniał jednak Jacques Delors, legendarny były szef Komisji Europejskiej, który rezydował w Brukseli właśnie w czasach świetności od 1985 do 1995 roku. – Konstrukcja europejska nigdy nie była spokojną długą rzeką. Ale zawsze podnosiła się z kryzysu dzięki nowym inicjatywom w kierunku współpracy i solidarności. Pokojowa Nagroda Nobla pobudza nas do kontynuowania tego historycznego dzieła z przenikliwością i odwagą – oświadczył Delors. – Nasz wybór może wywołać debatę – ostrzegał jeszcze przed ogłoszeniem werdyktu Thorbjoern Jagland, szef Komitetu Noblowskiego. Dzieje się tak nie po raz pierwszy, bowiem pomijanie politycznego tła corocznej decyzji byłoby czystą hipokryzją. Nagroda i polityka Najbardziej krytykowana w ostatnich latach była nagroda dla Baracka Obamy w 2009 r. Otrzymał ją tuż po zwycięstwie wyborczym, nie mogąc się jeszcze wówczas pochwalić żadnymi osiągnięciami. Krytykę wywołała także przyznana w 2007 r. roku nagroda dla byłego wiceprezydenta USA Ala Gore’a i Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Krytycy zarzucali Komitetowi Noblowskiemu motywacje polityczne, a samego Gore’a oskarżano o sprytną autopromocję (wypominano mu np. korzystanie z prywatnego odrzutowca i krociowe rachunki za zużycie energii w jego posiadłości). W roku 2002 dyskutowano o Noblu dla byłego prezydenta USA Jimmy’ego Cartera. Termin przyznania wyróżnienia – tuż po amerykańskiej inwazji na Irak – uznano za formę krytyki polityki George’a Busha. W 1994 r. nawet niektórzy członkowie Komitetu (np. Kaare Kristiansen) protestowali przeciwko przyznaniu nagrody Jaserowi Arafatowi (wspólnie z Icchakiem Rabinem). Arafat był nierzadko postrzegany jako szef organizacji terrorystycznej. Wątpliwości wywoływało uhonorowanie laureatów godnych wyróżnienia, jednak zbyt słabo rozpoznawanych. Tak było, gdy nagrodę w 2010 r. otrzymał chiński dysydent Liu Xiaobo. Krytycy nie negowali jego walki, jednak twierdzili, że w Chinach jest kilku wybitniejszych i bardziej zasłużonych bojowników o prawa człowieka. Do dzisiaj nagrody nie otrzymał np. rosyjski Memoriał, a w roku 2007 powszechne rozczarowanie wywołało pominięcie Ireny Sendlerowej. —współpraca Jarosław Giziński
Medal upamiętniający Pokojową Nagrodę Nobla 1983 roku. OKAZJA! stop: biały metal (?) masa: 18,1 g średnica: 37,5 mm emisja: 1983 (?) rok nakład: ? szt. Napisz opinię Imię i nazwisko: Opinia: Uwaga: HTML nie jest interpretowany! Ocena: Zła Dobra Wpisz kod w polu poniżej: Kontynuuj
pokojowa nagroda nobla w 1994